انواع کاشی کاری را در 10 مدل مختلف بشناسید!
فهرست مطالب
کاشی کاری هنری با قدمت دیرینه در ایران است که در ساخت و تزیین مساجد، عمارتها، کاخها و بسیاری فضای دیگر استفاده میشده است. کاشی کاری انواع مختلفی دارد که در هر مدل، نوع کاشی استفاده شده نیز متفاوت خواهد بود و انواع کاشی کاری مطابق با نحوه کاربرد کاشی نام مخصوصی دارد که در ادامه سعی میکنیم انواع کاشی کاری را معرفی کنیم. برای خرید کاشی از کاشی پارس و به طور عمده، پیشنهاد میشود نمایندگی کاشی پارس را در شهر خود دریافت کنید تا از مزایای فروش عمده محصولات کاشی پارس بهرهمند شوید.
کاشی کاری مُعَرَّق
کاشی کاری معرق یا معرق کاری معرف سلیقهای ایرانی است که طبق شواهد به نظر میرسد از دوره ایلخانیان رواج یافته است. از انواع کاشی کاری که بر اساس طرح از پیش تعیین شده روند کار ادامه پیدا میکند میتوان به این کاشی کاری ایرانی یعنی کاشی کاری معرق اشاره کرد. در این روش، طرح کار روی کاغذ ثبت میشود و بعد، کاشی را براساس طرح طراحی شده تراشیده و رنگ میکنند. بعد از اینکه رنگ روی کاشی خشک شد، کاشیها را در کنار هم قرار میدهند و برای اینکه نظم ترکیب اصلی کاشیها حفظ شود، آنها را قبل از نصب علامت گذاری میکنند. در نهایت، طرحی بسیار زیبا به جا خواهد ماند. این نوع کاشی کاری در عین روشی برای کاشی کاری، تماما هنر است.
کاشی کاری هفت رنگ
کاشی کاری هفت رنگ یکی از انواع مدل کاشی کاری است که بیشتر در معماری اسلامی به چشم میخورد. این نوع کاشی کاری در دوران صفویه رواج داشته است و میتوان زیبایی آن را روی بنای مساجد، مقبرهها و بناهای زمان صفویه به وفور مشاهده کرد.
کاشی کاری هفت رنگ به دلیل ترکیب رنگی متنوع بیشتر از کاشی کاری سنتی استفاده میشده است. به علاوه استفاده از نقوش ایرانی این کاشی کاری را محبوبتر کرده بود و بنابر این دلایل، میتوان کاشی هفت رنگ را در بین انواع کاشی کاری ایرانی قرار داد. برای نصب کاشی کاری هفت رنگ از ملات سیمان به همراه آب استفاده میشود. به همین جهت، در برابر رطوبت و لق شدگی بسیار مقاوم است.
برای کار با کاشی هفت رنگ، طرح مورد نظر را روی کاغذ ترسیم میکنند. خطوط منقش را سوراخ کرده و با استفاده از زغال طرح را از روی کاغذ به روی کاشی انتقال میدهند. با استفاده از لعاب، اکسید منگنز و شیره اجازه میدهند که طرح روی کاشی بچسبد و در نهایت قلم گیری میکنند. در این مرحله، کاشی را با استفاده از رنگهای سفید، آبی لاجوردی، آبی فیروزهای، سیاه، زرد و حنایی رنگآمیزی میکنند.
نکته دیگری که در کاشی کاری هفت رنگ وجود دارد، ابعاد کاشی است. در این کاشی کاری، ابعاد کاشی برابر با 20 × 20 سانتیمتر است و برای کاشی کاری هفت رنگ مساجد و گنبدها ابعاد کاشی کوچکتر میشود. در این شرایط ابعاد کاشی برابر با 15 × 7.5 سانتیمتر یا 20 × 10 سانتیمتر خواهد بود.
کاشی کاری مَعقِلی
در بین کاشی کاری و انواع آن، کاشی کاری معقلی به کاشی کاری در ابعاد بسیار کوچک نیز گفته میشود که در بین انواع کاشی کاری سنتی قرار میگیرد. از این نوع کاشی کاری بیشتر در مساجد مشهد، مساجد اصفهان، مساجد ماردین ترکیه، حرم امام رضا، امام زاده صالح در تجریش شهر تهران و آرامگاه محمد محروق در نیشابور استفاده میشده است.
کاشیهای سبک کاشی کاری معقلی به شکل مربع یا مستطیلهای بسیار کوچکی هستند که با خط کوفی تزیین شدهاند. کاشی کاری معقلی هنری کاملا ایرانی است و ایرانیان پیش از ظهور اسلام این روش را ابداع کردند. اما، اوج شکوفایی آن بعد از حضور اسلام در ایران اتفاق افتاد. طرح اولیه را روی کاغذ شطرنجی میکشند و کاشی و آجر را طوری کنار هم قرار میدهند که طرح کلی با کمک خطوط مستقیم عمودی و افقی و خطوط مورب با زاویه 45 درجه شکل بگیرد.
کاشی کاری مُقَرنَس
مقرنس کاری یا کاشی کاری مقرنس یکی از قدیمیترین انواع هنر کاشی کاری بوده که به لحاظ لغت شناسی از کلمه قرنیز و کرنیس یونانیها گرفته شده است. هنر مقرنس کاری به شکل پوزه آهو نیز تشبیه شده است؛ چرا که مقرنس به شکل پله پله یا قندیلهای آویزان خود را نشان میدهد و در ابتدا جنبه ساختمانی داشت. اما، کم کم به عنوان یک هنر تزیینی جایگاه پراهمیتی پیدا کرد.
کاشی کاری مقرنس به چندین روش انجام میشود که در ادامه آنها را معرفی خواهیم کرد. اما، قبل از آن باید گفت که در کاشی کاری مقرنس در همه روشها، ابتدا طرح اولیه به کمک گچ، آهک و آجر زده میشود و برش و قندیل را طبق نقشه روی سقف یا دیوار اجرا میکنند. بعد کاشیهای مختلف که میتواند شامل کاشی هفت رنگ یا کاشی معرق کاری باشد را روی طرح درست شده میچسبانند. کاشی کاری مقرنس به چهار روش زیر انجام میشود.
- مقرنسهای جلو آمده
- مقرنسهای روی هم قرار گرفته
- مقرنس معلق
- مقرنس لانه زنبوری
کاشی کاری مُشَبَّک
دلیل استفاده از کاشی کاری مشبک، به دلیل کاشی کاری شبکه شبکه، اجازه ورود نور به داخل بنا بوده است. نمونه بارز کاشی کاری مشبک که از گذشته تا به حال استفاده میشده است، بازارها، حمام و مساجدی چون مسجد شیخ لطففالله و مقبره جعفر اصفهانی است. گفته میشود، دلیل استفاده از کاشی کاری مشبک به خاطر آب و هوای متغیر ایران و پارهای از مسائل ملی و مذهبی بوده است.
اگر به پنجرههایی که با کاشی کاری مشبک کاشی شده بودند توجه کنید، مشاهده میکنید که این پنجرهها خلالی برای ورود هوا و نور به داخل ایجاد میکنند. به علاوه حریم شخصی را حفظ کرده و از عبور حشرات موذی جلوگیری میکنند. در بین انواع کاشی کاری در معماری سبک کاشی کاری مشبک یکی از زیباترین نمونههای کاشی کاری است که به دو حالت قالبی و برشی ساخته میشود.
کاشی کاری سنتی
کاشی کاری قدمت دیرینهای دارد که با گذر زمان مدلها و روشهای مختلفی ابداع شد و نوع کاشی کاری را دائما با توجه به علم روز تغییر داد. یکی از انواع روش های کاشی کاری کاشی کاری سنتی است که از آن برای تزیین بناهای مختلف مانند مساجد، کاروانسراها، کاخ پادشاهان، منازل اعیان شهر و مانند آن استفاده میشده است.
کاشی کاری سنتی نسبت به کاشی کاری مدرن کاملا متفاوت است و بیشتر هنر دست است. کاشی کاری سنتی بر پایه استفاده از تکنیک نقاشی و چیدمان درست کاشیها در جای خود استوار بوده است. درست مانند کاشی کاری مُعَرَق، کاشی کاری هفت رنگ، کاشی کاری مَعقِلی، کاشی کاری مُقَرنَس، کاشی کاری مشبک، کاشی کاری مینایی و سنتی زرین فام که در دسته کاشی کاری سنتی قرار میگیرند.
کاشی کاری مدرن
بعد از گذر از دورههایی که هنر دست با رنج و زحمت فراوان برای تزیین بناهای مختلف استفاده میشد، تکنولوژی باعث شد که شیوه کاملا متفاوتی در ساختار کاشی کاری به وجود بیاید و کاشی کار مثل قبل رنج و مشقت طراحی کاشی را بر دوش نکشد.
اگرچه که کاشی کاری سنتی ارزش نامحدود دارد و درباره زحمت آن هیچ کلامی قابل توصیف نیست. اما، با ورود تکنولوژی به صنعت کاشی کاری، تهیه کاشی در کارخانهها انجام شده و کاشی با توجه به نوع و کاربرد آن به کمک ملات، دوغاب و چسب با استفاده از دستگاهها و ابزار مختلف کاشی کاری نصب میشود.
از انواع کاشی کاری مدرن میتوان به استفاده از موزاییک براق، کاشی کاری هندسی که نقوش هندسی دارند، کاشی کاری حصیری یا کاشی مترویی که این روزها بسیار متداول شده است اشاره کرد.
کاشی کاری دوغابی
یکی از انواع کاشی کاری، کاشی کاری دوغابی است که برای نصب کاشی روی دیوار به این روش، ابتدا باید خط تراز کاشی دیوار را محاسبه و تعیین کنند و سپس، به ادامه کار بپردازند. در کاشی کاری دیوار، رج اول اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل، با کمک شلنگ تراز، خط تراز را ایجاد میکنند و زیر کار را با ماسه نرم میپوشانند و آن را میکوبند و با استفاده از شمشه و تراز سطح رج اول را مسطح میکنند.
در کاشی کاری دوغابی، با آب و خاک رس، خمیر گل رس درست میکنند و از خمیر گل رس برای ثابت نگه داشتن کاشی روی دیوار استفاده میکنند. ردیف اول که محکم چسبید و ترازبندی انجام شد، در دو مرحله دوغاب کاری میکنند.
در مرحله اول، به اندازه یک سوم کاشی دوغاب میریزند و بعد از اینکه دوغاب مرحله اول کمی خشک شد، دوغاب دوم را اضافه میکنند. بعد از اینکه رج اول کاملا درست سرجای خود قرار گرفته بود، خمیر گل رسی که از لبههای کاشیها به بیرون درز پیدا کرده است را پاک میکنند و رج دوم را نصب میکنند.
کاشی کاری ملاتی
یکی از انواع کاشی کاری در ساختمان کاشی کاری ملاتی است که در بیشتر در رجهای انتهایی کار و زیر سقف به کار برده میشود؛ چرا که دوغاب کاری در زیر سقف یا رج آخر امکان پذیر نیست و تنها کاری که میشود انجام داد، کاشی کاری ملاتی است. برای نصب سرامیک پرسلان در کاشی کاری ملاتی، سطح زیر کار را با اندود ماسه و سیمان صاف میکنند و بعد از اینکه اندود خشک شد، شروع به نصب کاشی میکنند.
کاشی کاری چسبی
کاشی کاری چسبی یکی از انواع روش های کاشی کاری مدرن است که بیشتر در بخشهایی استفاده میشو که قبلا کاشی یا سرامیک شدهاند و نیاز به مرمت دارند. در این شرایط به جای کندن کاشی و سرامیک قبلی، کاشی و سرامیک جدید را با استفاده از چسب روی همان کاشی قبلی نصب میکنند.
تنها کاری که برای بهتر چسبیدن سرامیک با چسب روی کاشی قبلی انجام میدهند، این است که با تیشه سطح قبلی را زبر میکنند و سپس، آن را به خوبی تمیز و بدور از هرگونه گرد و غبار کرده و سطح را با چسب میپوشانند و کاشی جدید را نصب میکنند. در این روش حتما باید توجه کنید که سطح زیرین کاملا تمیز و مسطح باشد.
انواع روش های کاشی کاری
کاشی کاری در طول زمان با تغییرات مثبتی روبرو شده است که هر کدام از تغییرات اعمال شده نام خاصی دارند که برای نوع خاصی از کاشی کاری استفاده میشوند و برای استفاده از آن روش باید وسایل کاشی کاری مربوطه را تهیه کنید. در ادامه نام انواع کاشی کاری را به همراه توضیحاتی درباره هر روش ارائه خواهیم داد.
روش کلاسیک کاشی کاری
در روش کاشی کاری کلاسیک قالبهای کوچکی به فرم چهارچوب وجود دارد که باید خیلی دقیق روی محل کاشی کاری قرار بگیرد. کاشی با کمک چسب ثابت شده و فاصله بین کاشیها با استفاده از لایه کاشی سازی تنظیم میشود و فضای خالی بین کاشی با گروت پر میشود و این ماده استحکام کاشی را افزایش میدهد.
روش موزاییکی کاشی کاری
در روش کاشی کاری موزاییکی، کاشیها روی فضای بدون ترک جایی که قرار است کاشی کاری صورت بگیرید قرار داده میشود. سپس، جایگاه کاشی با استفاده از چوب، الیاف یا میله احاطه میشود تا فضای خالی بین کاشیها با استفاده از گروت پر شود.
روش مجسمه سازی کاشی کاری
در روش کاشی کاری مجسمه سازی، کاشی در ابعاد مختلفی برش میخورد و روی تختههای چوبی مشابه میچسبد. این کاشیها پشت کاشیهای الگویی قرار میگیرند و در نهایت نقشه یا مجسمه ساخته میشود.
روش عادی کاشی کاری
در روش کاشی کاری عادی، کاشی روی سطح نصب میشود و به کمک تورهای فلزی یا پلاستیکی جدا شده و فواصل بین کاشیها با کمک گروت پر میشود. توری فلزی استفاده شده ممکن است از جنس توری مرغی یا توری پرسی باشد.
جمع بندی مطالب
کاشی کاری مدلها و انواع مختلفی دارد که هر کدام بر اساس نیاز فضا قابل استفادهاند. در این میان، برخی از روشها سنتی و برخی مدرن هستند که امروزه با توجه به نوع فضایی که قرار است کاشی کاری شود، یکی از روشهای سنتی یا مدرن به کار میرود. نحوه محاسبه دستمزد کاشی کار در هر کدام از این روشها متفاوت است که برای بررسی بیشتر میتوانید روش مورد نظر را انتخاب کنید و برهمان طبق، دستمزد را پرداخت کنید. برای تهیه کاشی میتوانید با نمایندگی کاشی پارس در شهر خود تماس بگیرید و محصول مورد نظر را سفارش دهید.
سؤالات متداول
کاشی کاری و انواع آن چند مدل هستند؟
کاشی کاری شامل 10 مدل است که شامل کاشی کاری دوغابی، کاشی کاری چسبی، کاشی کاری سنتی، کاشی کاری معرق، کاشی کاری هفت رنگ، کاشی کاری مقرنس، معقلی و مشبک، کاشی کاری مدرن و کاشی کاری ملات است و روشهای آن نیز خود شامل 4 نوع مجزا کلاسیک، موزاییکی، مجسمه سازی و عادی است.
چه روش هایی در انواع کاشی کاری استفاده می شوند؟
روش کاشی کاری کلاسیک، روش کاشی کاری موزاییکی، روش کاشی کاری مجسمه سازی و روش عادی از انواع روشهای کاشی کاری است.
نظرات کاربران